ABŞ-nyň Kongres kitaphanasy.
Kitap we kitap tekjeleriniň sany babatda dünýäniň iň uly kitaphanasy hasaplanýan ABŞ-nyň Kongres kitaphanasy (Library of Congress) 1800-nji ýylda ýurduň Kongresi tarapyndan bina edilýär. Häzirki wagtda bu kitaphanada 164 million eser bolup, şolaryň 38 milliony kitap, 70 milliony golýazma, 3,6 milliony ses ýazgy, 14 milliony fotosurat, 5,5 milliony karta hem-de 8,1 milliony saz notasydyr. Bulardan başga-da, kitaphanada entek doly ulgama salynmadyk ýene-de 122 million eseriň bardygy bellenilýär. Bu kitaphanada her günde ortaça 14 müň täze eser kabul edilip, azda-kände ýer ýetmezçiligine-de sebäp bolýar. Şol nukdaýnazardan, Merilend hem-de Wirjiniýa ştatlarynda kitaphananyň goşmaça binalary guruldy we bu ýerde-de ençeme eserler aýawly saklanylýar. Kongres kitaphanasy şu sebäplerden dünýäniň iň uly kitaphanasy hasaplanýar.
Britan kitaphanasy
Dünýäniň iň uly ikinji kitaphanasy – Britan kitaphanasy (The British Library) 150 milliondan gowrak eseri özünde jemleýär. 1753-nji ýylda Britan muzeýiniň şahamçasy hökmünde gurlan bu desga 1792-nji ýylda ýörite çykarylan kanun esasynda kitaphana öwrülýär. Bu kitaphanada golýazmalar, kartalar, gazet-žurnallaryň nusgalary, çyzgylar, saz notalary, ses ýazgylary, irki ýyllarda berlen patentler hem-de 8 million sany hat markasy bar. Kitaphananyň iň gymmatly eserleriniň hatarynda dünýäde ilkinji çap edilen diýlip hasaplanýan “Diamond Sutra” kitaby bilen Leonardo Da Winçiniň ýandepderçesi hem bar.
Russiýanyň Milli kitaphanasy
Sankt-Peterburg şäherindäki Russiýanyň Milli kitaphanasynda (Natiolal Library of Russia) 36 milliondan gowrak eser bar. Russiýanyň Döwlet kitaphanasyndan soň, ýurtda 2-nji uly kitaphana bolan bu kaşaň bina 1795-nji ýylda Ýekaterina II döwründe gurulýar. Bu kitaphananyň döredilmegine 1794-nji ýylda Polşanyň paýtagty Warşawada Zaluskiý tarapyndan gurlan Ýewropadaky ilkinji halk kitaphanasy esasy sebäp bolýar. Bu kitaphanada Ýewropa dillerinde 420 müň eser aýawly saklanylýar.