Hazirler kime durmuş, dünya we onuñ sistemasy barada sorasañyz, elbetde hemmesi hem iñ azyndan bir kem tapyp galar. Soñra bolsa "Aslynda şu şeyle bolmaly, bu beyle bolmaly" diyip düzetmegiñ yollaryny aydarlar. Islendik bir global meselani alyp goräýiñ. Mysal üçin, hazirki rus-ukrain urşy. Ruslaryñ öñki rus imperiýasynyñ yerlerini dikeltmek üçin Ukraina garşy uruş yglan edendigini hemmämiz bilyaris. Russiya 2-nji Dünýä söweşinde hem Gitler bilen şu maksatly şertnama baglaşypdy. Elbetde, bu başa barman galypdy.

Asyl mesele bu yerde rus-ukrain urşy däl, asyl mesele bu yerde urşuñ sebäbi. "Öñki imperiýasynyñ yerlerini dikeltmek" sebäbi zerarly köp kişi gyzsyz, ogulsyz, yetim hem-de dul galdy. Birnäçe adam durmuşa gözüni yumdy, birnäçe adam durmuşa maýyp dowam etmeli boldy.

Bu uruş meselesini bir kenara oklaly. Başga bir global meselani alalyñ. Mysal üçin, diskriminasiya, yagny, milletparazçylyk. Adam populyasiyalary 6 materik boyunça ýaýrandyr. Olar her sebitiñ tebigy şertlerine gorä uygunlaşan bolup, hersinde özüne mahsus beden alamatlary bolyar. Emma gynansakda, käbir adam rassasynyñ wekilleri başga bir rassanyñ wekillerini göreninde olary üýtgeşik diyip kabul edyarler. Diñe munuñ bilen galman, bu adamlary teniniñ reñkine, gözüniñ şekline we başga alamatlaryna gorä ejizleýarler, kiçi goryarler. Hyýal ediñ, siziñ bir kemciligiñiz boyunca kemsidilmegiñiz we gul yada haywan diyip yglan edilmegiñiz. Muny tejribe etmedik doly düşünüp bilmez...

Bulardan başga hem birnäçe global meseleleri sanap bolar. Meselem, terrorizm, ekologiyanyñ hapalanmagy, ýarag söwdasy, çagalaryñ zorlap işledilmegi, ýadro bombalary we başgalar. Sanasañ sogaby bar, meseleler örän kän, emma hazire cenli doly çözüleni bolsa yok. Elbetde hersiniñ üstünde ol yada şu meseläni çözmek üçin işleýarler. Hawa işleyarler, emma hakykatdan hem bu meseleleri cozyarlermi? Muña şu sözler bilen jogap berip bolar: "Ähli zady hapa bir ýerde hemişelik arassacylyk döredip bolmaz". Bu sözleriñ manysy şu, sen naçe dyrjaşsañ dyrjaş peydasy yok, hapa süpürgüç bilen süpüren hapa zadyñ asla arassa bolup bilmez, elbetde arassa ýaly görnüp biler, emma arassa diyip bilmegimiz ücin ol yerde hic hili hapa bolmaly däl. Häzirki ynsanlygyñ yagdaýy hem şonuñ ýaly, hapany hapa bilen arassalajak bolýarys.

Uruşlary saklamak üçin parahatcylyk şertnamasyny ulanyarlar. Emma munuñ näme manysy bar? Dowletler üçin parahatcylyk şertnamasy güyjüñi toplamak üçin alynýan arakesmeden başga zat däl.
Häzirler pul hemme zat. Hawa, hemme zat. Sen ya da meniñ ya da onuñ bu hakykaty red edenimiz bilen bu hakykat uytgemeýar. Häzirki wagtda dünyä kapitalizm ýolbaşcylyk we gozegcilik edýär. Kapitalizm bolsa puluñ daşyndan aylanyar. Yagny seniñ ya da meniñ puly gymmat saymazlygymyz bilen daşarky şertler bize pul gazanmaga, bu dünya sistemasyna boyun egmegimize mejbur edýär.

Aýdaly uruşlary, aclygy, gyrgyncylygy, milletparazçylygy we başga-da bar bolan kirleri bu hapa dunyaden soñuna cykmaga, syryp süpürmage girişdiñ. Muny etmek üçin elbetde çäreler görmeli bolarsyñ. Meselem, uruşlary gadagan etmek, çilim, arak we neşe maddalaryny yok etmek, yadro bombalaryny hem yok etmek, adamlara terbiye ahlak owretmek. Bular asylam edilyan zatlar. Emma, şeyle bir zat bar, siziñ yok eden, hapa döredip biljek maddalarynyz tazeden doredip bolmazdyr öytyarsiñizmi? Ya da owreden ahlagyñyz adamlarda yapyşyp galardyr öýtýarsiñizmi? Yok, nädip bu maddalary yasamaly, nädip ahlagyñy bozmaly, bular olaryñ kellesinde, beynisinde ornaşan maglumatlar. Olary siz nädip cykarmagy göz önünde tutyarsynyz? Entek siz haysy kişide bu pikirleriñ bardygyny haysysynda yokdugyny hem bilmeýarsiñiz.

Dünyaniñ bu göz agyrysy yagdaýyny häzirki kirli sistemada düzetmegiñ yoly yok. Bellap gecen yollar bilen arassalaýyş çareleriniñ netijeleri, diñe, başlarda arassa bolup görüner, soñra yene kirläp, öñki halyna gaydyp geler.

Emma, bu hapacylykdan bir cykyş yoly bar!

Yzy 2-nji bölümde...