Erkek adam, adatça, animasy we personasy¹ bilen iç içe bolyar. Iş ýerinde (köp manyly iş), ösen personasy bolan erkek adam gowy niýetli, medeniýetli, mylaýym, akylly we ş.m wagty, öýde tersine bolup bilyar. Galyberse-de, anima² erkekleriñ garañkyda ýatan zenan bölegi bolup, jemgyýetde ejizlik hökmünde garalýan, basdyrylan impulslar³ we islegleriñ ýygnalýan yeridir. Persona nähili ajaýyp bolsa, anima hem şoñça ajaýyp bomaly bolyar. Başgaça aýdylanda, animada, personanyñ ösüşi bilen deñ wagtda, köp mazmun ýygnaldy we anima hem şol dereje güýçli ösdi. Garañkyda ýygnanan, basdyrylan impuls we islegler bu erkek adamda öýde gaharly, gödek adam bolmagy bilen yüze cykyar. Bu ýygnanma, köplenç, aýalyna geçirilýär. Bu adamlara özlerini, personalaryny we animalaryny nädip tapawutlandyrmalydygyny bilmek ýeterlikdir. Şeýle-de bolsa, adama özüni animasyndan tapawutlandyrmak kyn. Aýdyşym ýaly, olar wagt we durmuş dowamynda persona we animasy bilen baglanyşýarlar. Bir kişini biz el, burun, agyz ayak, gowre we ş.m. gornuşde däl-de, umumy adam bedeni hokmunde goryaris we kabul edyaris. Bu hem şeyle. Animany, personany we özlügiñi aýralykda görüp bilmek añsat däl.
Garañkyda yatan zatlar hemişe yagtylyga, daşyna cykmak isleyar. Olar bolsa hemişe, serpikdirilme, simwollaşdyrma arkaly daşary cykýar. Animasy daşary cykma islegi babatynda agyrlyk edyan ýagdaýlarynda (yagny hemişe diyen yaly) ene, soň bolsa aýaly içki howplardan goraýjy rol oýnaýar. Bu adamyň daşarky howplara⁴ garşy güýçli personasy bolyar, ony şol personasy gorayar. Bu ýagdaýda aýal, erkek adamyň durmuşynda möhüm rol oýnaýar. Kişiniñ Anima bolan düşünişi azaldygyça, persona bilen birleşme artar, personanyñ garşysyna bolan anima bolsa bütinley garañkyda galyar we aýaly üsti bilen simwollaşdyrylýar, şeylelikde erkek aýalynyñ boynunyñ aşagyna düşýär.
Boýnunyñ aşagynda bolmakdan diýjek bolýan zadym, aýalyň erkek kişini dolandyrmagy däl. Erkegiñ buýsanjy muňa ýol bermez. Has dogrusy, bu, aýalynyň isleglerine, haýyşlaryna garşy durup bilmezligidir. Netijede, jemgyýetiñ "gyz islegleri⁵" diyip arlandyryan isleglerini, özi ýerine ýetirip bilmeýändigi sebäpli, bu islegleri aýalynyñ üsti bilen kanagatlandyrýar. Aýry-aýry däl-de, doly seredenimizde, bu aýalyna mähirli garaýan adama meňzeýär.
Içerki howplar diydigim, daşary çykmaga synanyşýan animany göz öňünde tutýaryn (Sebabi ol cuñlukda, garañkyda basdyrylan) Animanyñ daşky simwoly hokmunde simwollaşdyrylan aýal model bolsa, beýleki tarapdan, erkekleriň öz-özüne garşy çykmazdan, animanyñ şekillendirilip (reformirlenip), daşary çykmagyna mümkinçilik berýär.
Bular her medeniyetde, jemgyýetd üýtgäp biler (meselem turkmen jemgyýetindaki we Hytay jemgyýetindaki tapawutlar), ýöne umuman birmeňzeşdir.
Aýallarda persona ejaniñ usti bilen elde edilyar. Eje bu yerde personanyñ nahili bolmalysyndaky rol modelidir. Animus⁶, ayallaryñ cunlugynda yatan "erkek islegleri⁷" bolup, kakanyñ üsti bilen simwollaşdyrylýar. Erkek hereketlerini jemgyýetiñ kabul etmejegi sebapli, erkeklerdaki yaly, aýalyñ özi muny yerine yetirip bilmeyär. Şol sebapli ol islegler, kakasynyñ, soñra bolsa ärinin usti bilen kanagatlandyrylýar.
Aýallarda käbir kompleksler⁸ bolyar. Aslynda kompleksler hemmede-de bolyar, emma diñe ayallara (gyzlara-da, umuman urkacy jynslylara) yorite kompleks bolyar. Ol soygini ýitirmek gorkusy. Bu esasan yoldaşynyñ yada kakasynyñ soygusi bolup cykyş edyar. Şeylelikde, muňa garşy käbir çäreleri görýär. Bu çäreler adamsyna gözegçilik etmek, soraga cekmek (hasabat soramak, ol ya da beyleki eden zady/zatlary ucin) ýa-da islän zadyny etmek bilen söýginiň ýitmezligini üpjün etmek, gabanjaňlyk we başgalar bolup biler. Görşümiz ýaly, çäreleriň köpüsi aýalyň, erkegiñ soygusini, özi islemeýän ýaly edip, yitmezligini upjun etmage gönükdirilendir. Bu, aýallaryň ýanýoldaşlaryna söýgüsini ýitirmek gorkusyny dogry aýdyp bilmezligi bilen baglanyşykly. Yagny muny özlerine sorasañ aslyýetindaki yaly aydyp bilmeyarler we ozlerinin erkekleriñ soygusini yitirmage gorkyandyklaryny 40 böker yöne boynuna almaz. Bu olaryñ ejizlik diyip pikir edyan zatlarydyr (yagny, erkegin soygisini yitirmekden gorkmak we ş.m. ejizlik hokmunde). Erkek adamy özünde saklamak we söýgini ýitirmezlik synanyşygynyň iň ýokary nokady newroz ýa-da psihoza çenli baryp biler. Mysal üçin, erkek henizem söýýänligi barada illüziya, masohizm (islan zadyny etmek we özüni (egosyny) pida etmek arkaly) ýa-da şizofreniýa. Elde saklamagyñ egoistçe görnüşi hem ulanylyp bilner (meselem, zorluk ulanmak)
Erkeklerdaki gorky bolsa erkek buysanjy (Türkçe, "erkeklik gururu") bilen baglanyşykly. Taryhy sahnada, erkekleriñ yitirme, yenilme gorkusy bilen sepleşikdaki buysanjyny şeyle beyan edip bolar: Erkekler we ayallaryñ gadym dowurdaki derejlerini bilyarsiniz. Şoña laýyklykda, Erkek ozüne degişli zatlara eyecilik edyar we olary gorayar. Goramak bu erkek ucin icden gelyan borç ýalydyr. Aýaly we cagalary (has hem gyz cagasy) bu nobatda ilkinji goralmaly zatdyr. Bu olaryñ ozuni gorap bilmeyanligi ucin däl, eysem, başga olaryñ ellerindaki bu gymmatlyklary alyp biljek başga howplaryñ (köplenç başga erkekleriñ)bolmagyndadyr. Erkekler şol sebapli güycli bolmak, guycli gorunmek bilen kellani bozandyr. Muny ozlerine sorasañ kabul etmezler belki, emma bir birlerine bolan garşylyklary, sähel zat bolsa uruşmaklyklary, olaryñ guyc derejesinde bir birini yeñmek isleginden ybarat. Yogsam, meselem, hapa sogunmek fiziki urşy doredip biljek bir sebap däl. Olarda yeñilme we erkeklik derejañ peselmegi yaly gorkular hem bolanlygy sebapli, munuñ ýaly (hapa sogunme meselem) yagdaylarda, diñe, uly bolmadyk itiş-kakyş we soguncler bilen boldy edilyar. Ayallarda-da garşydaşlyk bolyar. Gyzlaryñ, "owadan bolmak", "estetika" bolan islegleri ozara garşydaşlygy oyaryar duryar. Emma bu garşydaşlyklar absolyut bolmayar elbetde. Potansiyal bir howp döremese, bu kişiler bir biri bilen dos, jora bolmagy bilen galyar. Emma, meselem, bir otaga, bir synpa, umuman, adamlaryñ toplanan yerine girenlerinde iki jynsda-da otagdaky kişileri özleri bilen deñeşdirmek, garşy jynslaryna göz gezdirmek we saylamak ýaly ýarym özygtyýarly (türkçe: bilinçli) zehin hereketlerini başdan geciryarler. Umumylykda, bularyñ barsy, hazirki dowrebap dünya jemgyýetine hasiyetli, indi bolsa muny gadymy, jemgyýet şahs uztunden has hem täsirli, has hem basgyn bolan dowurlerine yerleşdirip görüñ. Elbetde, gylyç çekip uruşmaly, aýallaryñ oydek ikinji orunda durmasy, erkekleriñ gyzmalygy, aýallaryñ gysganclygy manyly bolup duryar.
Erkeklerde-de öñüni alma çäreleri newroz we psihoza çenli baryp biler. Tapawut erkek adamyň buýsanjynda bolup biler. Mysal üçin, aýallaryny egoistlik bilen elde saklamak, erkeklerde, masohizmden has ähtimal bolup biler. Elbetde, olary kesgitleýän başga faktorlar hem bar. Mysal üçin, aýallaryň özüni alyp barşy, (hasiyeti) mysal bolup biler ( yagny, erkekleriñ ayalynyñ özüni alyp barşyna gorä çare tapmagy we ş.m.).
Erkekleriň we aýallaryň ikisinde-de "goragçy" ýok bolsa-da, impulslaryny basyp, içerki (erkek) we daşarky (aýal) howplardan goranyp bilyarler. Daşyna cykarmagyñ başga görnüşleri-de ulanylyp bilner.
Sözler:
Persona - jemgyýet adamlary bellibir rola zorlayar. Galan rollary we oña degişli hasiyetleri adamlara gadagan edyarler. Jemgyýetiñ bu basgysyna gorä adamlar ozlerinde, jemgyýetin isleyşi boyunce bir maska doredyarler. Bu bolsa olary, guycli, akylly, ustunlikli we ş.m. edip gorkezmage yarayar. Galan, jemgyýetiñ garşy cykjagy isleg we hereketler ice tarap basdyrylýar.
Anima - bu erkegiñ, ice basdyran gyz/ayal tarapyny añladyar. Adamlarda islegler, impulslar jynsa, yaşa, sosial dereja, wezipa we ş.m. garamazdan, daşary cykmaga ugrukýar. Emma, halki aydyşym yaly, jemgyýet her zada "bor" diyip duranok. Kim bolmanda yolda yaşyl koynek geyip yoren bir erkek gormek islär? Şol sebapli erkeklerde, jemgyýet tarapyndan ejizlik hasap edilyan ähli islegler we hereketler animada jemlenyar. Emma onuñ daşary cykmaga, özüni gorkezmage rugsaty bolmayar. Şol sebapli, bolşy yaly däl-de, reformirlenip, täze forma girip, şeydip cykyar. Munuñ esasysy bolsa eje yada ayalynyñ üsti bilen cykmagydyr.
Impuls - hyjuw. Meselem, nahar iymek impulsy, ac wagtyñ has hem täsirli bolyar. Impulslar (yada islegler) adamlar tarapyndan ilki bilen derñelyar, soñra hereket gornüşinde, kanagatlanmak ucn daşary cykyar. Derñelende jemgyýet görüşi we kişiniñ ahlak kadalary göz önünde tutulyar. Eger laýyk gelse daşary cykyar, laýyk däl bolsa, icerde galyar yada reformirlenyar.
Daşky howplar - bu jemgyýet tarapyndan jezalandyrylmak, masgaralanmak, gulunmek we ş.m. bolup duryar.
Icki howplar bolsa wyždan duygusy, gahar, impulsar we ş.m. agdyklyk edende doreyan huzyrsyzlyk. Iki durli howp hem bir duygyny, yagny gaýgyny oyaryar. Ol hem adamy bu meselani çözmage ugrukdyryjy bolup hyzmat edýär.
Gyz islegleri - munuñ bilen, islegleriñ, hereketleriñ gyzlaryñky diyip atlandyrylyan bolegini añladyaryn. Meselem halki ýaşyl koynekli oglan mysaly muña mysal bolup biler.
Şeyle hem erkek islegleri-de bar. Olar erkekleriñki diyip añladylyan islegler hereketlerdir. Olara mysal edip, futbol oynamak, jynsy geymek, maşyn sürmek we ş.m.
Animus - bu edil erkeklerdaki yaly, gyzlaryñ jemgyýet tarapyndan kabul edilmejek isleg we hereketleriniñ basdyrylýan yeri.
Kompleks - bu esassyz gorkular ýa-da aladalar sebäpli dörän emosional mesele. Bular koplenç kişiniñ hasiyetiniñ duzum bolegi bolyar.