Nefrotik sindrom näme?
Nefrotik sindrom garaşsyz keseli suratlandyrmaýar. Has dogrusy, böwrekleriň zeperlenmeginden döreýän alamatlaryň we arzlaryň ýygyndysy.
Nefrotik sindromyň häsiýetli aýratynlygy, peşew arkaly belogyň ýitmegi. Beloklaryň aşa köp ýitmegi, dokumalarda suwuň saklanmagy we ganyň lipidiniň ýokarlanmagy ýaly beýleki alamatlara sebäp bolýar. Nefrotik sindrom bejerilmese, böwreklere hemişelik zeper ýetirip, böwrek ýetmezçiligine sebäp bolýar.
Nefrotik sindroma näme sebäp bolýar?
Nefrotik sindromyň sebäbi dürli faktorlar sebäpli böwreklere zeper ýetmekdir. Bu zeper köplenç böwreklerden tapylan ownuk gan damarlarynyň toparlarynda ýüze çykýar. Glomerul diýlip atlandyrylýan bu gurluşlar, böwreklerden geçýän gany süzýär we zerur däl maddalaryň peşew bilen çykmagyny üpjün edýär. Bedeniň zerur zatlaryny süzýär we ganda goýýar. Sagdyn glomeruliniň kömegi bilen beloklar ýaly uly molekulalaryň çykmagynyň öňüni alýar, minerallar ýaly ownuk molekulalar peşewde çykýar.
Beloklar gan damarlarynda bolýar, suwy siňdirmek we daňmak üçin gubka ýaly hereket edýär. Şeýlelik bilen, gan damarlaryndan beden dokumalaryna aşa köp suwuklygyň ýaýramagynyň öňüni alýar. Netijede, damar we beden dokumalarynyň arasyndaky suwuklyk deňagramlylygy saklanýar. Glomeruli zaýalananda, aşa köp belokyň bedenden çykmagyna ýol açýar we nefrotik sindromyň ösmegine sebäp bolýar.
Nefrotik sindromda böwregiň süzgüç ulgamynda syzmalar bolýar. Bu syzmalar, peşew arkaly köp mukdarda belok ýitmegine getirýär. Beloklaryň ýitmegi netijesinde gan damarlaryndan suwuklyk beden dokumalaryna geçýär we aýaklaryň, gollaryň we ýüzüň ödemine sebäp bolýar. Gözlerdäki birleşdiriji dokuma gaty ýumşak bolany üçin, köplenç gabaklarda suwuň saklanmagy ýüze çykýar. Nefrotik sindromyň beýleki netijeleri, beden üçin käbir möhüm beloklaryň böwrek ýitmeginden gelip çykýar:
Immunoglobulinleriň bölünip çykmagy sebäpli ýokaşma töwekgelçiliginiň ýokarlanmagy
Antitrombin belogynyň ýitmegi.
Käbir daşaýjy beloklaryň ýitmegi sebäpli gandaky holesteriniň we trigliserid derejesiniň ýokarlanmagy
D witaminiň ýitmegi sebäpli süňkleriň ýumşadylmagy
Böwrek zeperlenmesi esasy böwrek keseli ýa-da ikinji faktorlar sebäpli bolup biler. Bu ýagdaýyň takmynan 75% -de glomerulonefrit diýilýän böwregiň çişmegi bolup durýar.
Beýleki sebäpler:
Süýji keseli böwrek keseli.
Süýji keseli, glomerulä täsir edýän böwrek zeperlenmegine sebäp bolup biler. Muňa diabetik nefropatiýa diýilýär.
Minimal üýtgeşme keseli. Bu kesel adamlarda nefrotik sindromyň iň köp ýaýran sebäbi bolup durýar. Kesel böwrek işiniň bozulmagyna getirýär; emma, böwrek dokumasy mikroskopda gözden geçirilende, gurluşynda adaty ýa-da adaty diýen ýaly görünýär.
Fokal segmental glomeruloskleroz. Käbir glomerulide ýaýran yzlar bilen häsiýetlendirilýär. Bu ýagdaý başga bir kesel ýa-da genetiki kemçilik sebäpli döräp biler.
Membranly nefropatiýa. Bu böwrek keseli, glomerulidäki membranalaryň galyňlaşmagy netijesinde ösýär. Galyňlaşmagynyň takyk sebäbi belli däl, ýöne käwagt B gepatit, gyzzyrma, öýken we düwnük ýaly beýleki lukmançylyk ýagdaýlary sebäpli ýüze çykýar.
Ulgamlaýyn lupus eritematozy. Bu hroniki çişme keseli bolup, bedeniň köp agzalaryna, böwrek we nefrotik sindromyna agyr zeper ýetirýär.
Amiloidoz. Bu näsazlyk, organlarda amiloid beloklary diýilýän maddalaryň toplanmagy netijesinde ýüze çykýar. Amiloidiň gurulmagy köplenç böwreklere täsir edýär we süzgüç ulgamyna zeper ýetirýär.
Börek damarlarynda gan damarlarynyň emele gelmegi. Böwrek bilen baglanyşykly damar gan damarlary bilen petiklenen bolsa, böwrek damar trombozy diýilýär. Börek damar trombozy nefrotik sindromyň döremegine sebäp bolup biler.
Nefrotik sindromyň alamatlary nämeler?
Nefrotik sindrom, beloklaryň ep-esli ýitmegi sebäpli häsiýetli alamatlara sebäp bolýar. Görünýän alamatlaryň käbiri aşakdaky ýaly sanalyp bilner:
Suwuň saklanmagy sebäpli bedeniň agramynyň ýokarlanmagy
Ýadawlyk
Işdäňi ýitirmek
Siýdikdäki beloklar (Proteinuriýa): Näsaglar köplenç peşewlerinde köpüklenmegi duýýarlar. Bu köpük köp mukdarda belok sebäpli ýüze çykýar.
Ganda belok ýetmezçiligi (gipoproteinemiýa)
Ganyň lipid derejesi ýokarlansa ýüze çykýar
Gipertoniýa
Böwrekleriň zeperlenmegi sebäpli bedenden antikorlaryň ýitmegi hem bolýar. Bu immunitet ulgamyny gowşadýar.
Ganda palta emele gelmek (Tromboz): Beloklaryň ýitmegi. Bu gan damarlarynyň emele gelmegini aňsatlaşdyryp biler.
D witamini ýetmezçiligi we süňkleriň ýumşadylmagy
Nefrotik sindromda ýüze çykýan alamatlar, her bir hassanyň agyrlygy we sany boýunça dürli bolup biler. Käbir hassalarda alamatlar we oňaýsyzlyklar gaty az bolýar.
Nefrotik sindrom nädip anyklanýar?
Nefrotik sindromy anyklamak üçin ilki bilen näsagyň arz-şikaýatlary, lukmançylyk taryhy sorag edilýär we fiziki barlag netijeleri bahalandyrylýar. Soňra anyk diagnoz üçin dürli synaglar we amaly programmalar geçirilýär:
Siýdik synaglary. Urinaliz, ganda aşa köp belok çykmagyny görkezip biler. Siýdikdäki belogyň takyk mukdaryny kesgitlemek üçin 24 sagat ýygnanan peşewi ölçemeli.
Gan barlaglary. Albumin, trigliserid we holesteriniň derejesi ganda ölçelýär. Karbamid we kreatiniň bahalary umumy böwrek funksiýalaryna baha bermek üçin barlanýar.
Böwrek biopsiýasy. Deriniň üstünden ýörite iňňäniň kömegi bilen böwrege girip, böwrek dokumasynyň kiçijik nusgasyny almak prosesi. Aýyrylan dokuma derňew üçin laboratoriýa iberilýär.
Nefrotik sindrom nädip bejerilýär?
Süýji keseli bolan ýagdaýynda ganyň şeker derejesini optimal sazlamak
Böwrek üçin zyýanly nefrotoki dermanlaryň kesilmegi
Alamatlara gözegçilik etmek üçin birnäçe bejergiler ulanylýar. Antihipertansif dermanlar (ACE inhibitorlary ýaly) köplenç nefrotik sindromda görülýän ýokary gan basyşyny kadalaşdyrmak we aşa köp belok ýitgisini azaltmak üçin ulanylýar. Gan basyşyny peseltmek aýratyn möhümdir, sebäbi yzygiderli ýokary gan basyşy böwreklere zeper ýetmegine sebäp bolýar.
Ödemiň emele gelmegi nefrotik sindromyň adaty aýratynlygydyr. Şeýle hem, suwuklygyň dokumada gaýtadan ýygnanmagynyň öňüni almak üçin gündelik suwuklugy ölçenilýär. Diuretikler diňe bir suwuň däl, natriý we kaliý ýaly elektrolitleriň hem çykmagyna sebäp bolýar. Bejergi wagtynda suwuklyk we elektrolit deňagramlylygyny saklamak üçin gandaky mineral duzlaryň mukdary yzygiderli gözegçilik edilýär we zerur bolanda goşundylar edilýär. Suwuklygyň aşa köp bolmagy ganyň dykyzlygynyň ýokarlanmagyna getirýär we paltanyň emele gelmegine ýol açýar. Şol sebäpli bejergi kem-kemden berilýär.
Nefrotik sindromda tromboz, ýagny gan ýygnamak howpy bar. Trombozyň öňüni almak üçin näsaglara ganyň ýygrylmagynyň öňüni alýan heparin ýaly dermanlar berilýär. Mundan başga-da, gysyş joraplaryny geýmek, gan damarlarynyň döremeginden goramaga kömek edýär. Gan dökülen ýagdaýynda bejergide kumarin ýaly gan suwuklandyryjylar ulanylýar.
Eger-de düzeltmeli ýerleri bolsa aýdyň düzederin :))