T.magnifica: 1cm uzynlygynda bakteriýa tapyldy!


Bir adamyñ kirpigi ululygynda we şeklinde uly ölçegli bakteriýa tapyldy. Thiomargarita magnifica atly bu bakteriýa fransuz kariblerinde suwuñ aşagynda çüýrän mangrov agajynyñ ýapragyndan tapyldy. Bir öýjükli bolan bu jandar adam saglygyna zyýan ýetirmeýär, kesel döretmeýär diýip aýtýarlar. ABŞ-daky Lawrence Berkeley milli laboratoriýasy Genom institutyndan Jean-Marie Volland:" Bu bakteriýalar köp bakteriýalardan 5 müñ esse uludyr. Göz öñüne getirmek üçin, biz adamlar üçin Everest dagy ýaly uzynlykda bir adam bilen garşylaşmak ýalydyr!" diýip aýdýar.

Dr. Volland we kärdeşleri ony jikme-jik öwrenenlerinde, möhüm bir tapyndy, onuň öýjük içki tertibi bilen baglanyşyklydy. Bakterial DNK, adatça öýjügi doldurýan suwuklykda (sitoplazmada) erkin ýüzýär. T. magnifica-da genetiki materialy öz içine alýan DNK gözlegçileriň pepin diýip atlandyrýan bölümlerinde ýerleşýär, bu bolsa fransuz dilinde miwe tohumyny aňladýar.

Bu möhüm açyş, sebäbi şu wagta çenli DNK-nyň membrana bagly bölümde saklanmagy eukariotik öýjükleri, adamlar, beýleki haýwanlar we ösümlikler ýaly ýokary organizmleriň esasy bölegi hasaplanýar.

Mundan başga-da, T. magnifica-da köp mukdarda DNK bar. Genomdaky ähli "harplary" ýa-da esasy jübütleri sananyňyzda 12 milliona golaý. Emma her öýjükde geniň ýarym million nusgasy bolup biler.

Berkeley institutyndan Dr. Tanja Woyke T. magnificanyñ "adamyň öýjügi bilen deňeşdirilende birnäçe esse köp DNK saklaýandygyny" aýdýar.

Woyke, bu DNK-da organizmiň ululygynyň sebäpleri barada maglumatyň bardygyny aýdýar. Uzalma bilen baglanyşykly käbir genleriñ kopýalanandygy we adatça bölünmäge gatnaşýan käbir genler ýoklugyny aýdýar.

T. magnifica himiosintetiki bakteriýadyr. Mangrove batgasynyň çökündilerinde organiki maddalaryň çüýremegi netijesinde öndürilýän kükürt birleşmelerini oksidlemek arkaly özüne ýangyç hökmünde gerek bolan şekerleri alýar.

Antilles uniwersitetiniň mikrobiology Prof. Olivier Gros: "Oyster gabyklaryna, ýapraklara we şahalara, aýna çüýşelere, plastik çüýşelere ýa-da ýüplere turunýandyklaryny gördüm" -diýdi.

Gözleg topary bakteriýalar baradaky düşündirişlerini “Science” žurnalynda çap etdi.

Gözlegçiler, organizmiň işleýşi barada köp zat öwrenmelidigini aýdýarlar.

ABŞ-nyň Menlo seýilgähindäki çylşyrymly
ulgamlar gözleg laboratoriýasyndan dr. Shailesh Date: "Bu taslama bar bolan öwrenilmedik mikrob dürlüligine hakykatdanam gözümizi açdy. Biz diňe ýüzleýde we kim bilýär belkide has täsin zatlar açylar!" -diýdi.