Telefona bagly bolmaklygyň, narkotiki serişdelere bagly bolmaga meňzeşligini görkezýän gözleg işleri

Germaniýaly gözlegçiler, akylly telefona baglylaryň beýnisiniň gurluşyny öwrendi we bu baglylygyň beýnidäki çal maddany (beýnidäki maglumat işleme meselesinde işeläýän madda) azaltýandygyny gördüler. Edil şol mesele, narkotiki serişdelere baglylaryň beýnisinde hem görülýär.

Täze geçirilen gözleg işlerine görä akylly telefona bagly bolmaklygyň beýnimiziň şekilinde we ululygynda geçirýän üýtgeşmeleri, narkotiki serişdelerine baglylaryň beýnilerinde ýüze çykýan üýtgeşmelere meňzeýär. German gözlegçiler, akylly telefona baglylaryň beýinleriniň esasy ýerlerinde çal maddanyň ýitgisi bolandygyny kesgitlediler.

Akylly telefona baglylaryň (SPA) adamlaryň beýinlerinden MRI gözlegçisi (magnit we radio tolkunlaryny ulanyp bedendäki organ, dokumalaryň görnüşini şekillendirýär) tarapyndan alnan şekilleri yzarlaýan gözlegçiler, akylly telefon baglylarynyň beýnisiniň işjeňliginde, bagly bolmaýanlara görä azalma üns berdi. Akylly telefona bagly bolanlaryň beýnileriniň gurluşy we çal maddadaky azalyşlar, narkotiki serişdelere baglylaryň beýnilerindäki meňzeşligi ýüze çykarýar.

Addictive Behaviors žurnalynda çap edilen işlerde alymlar, 22-si akylly telefonyň baglysy bolan jemi 48 adamyň beýinlerinden alnan şekiller barlanyldy. Netijelere seredilende baglylaryň beýnileriniň çep öň taraplarynda, esasy beýnide we paragippokampal gabyk ýerlerinde çal maddanyň azalmasy görülýär. Beýniniň çep tarapyndaky çal madda azalmasy bilen, narkotiki serişdelere baglylaryň arasyndaky gatnaşyk öň görkezilipdi.

Alymlar, gözlegçilik işleri bilen birlikde telefon ulanmak bilen beýniniň fiziki üýtgemegi arasyndaky baglanyşyga ilkinji subutnamalary tapandyklaryny belleýärler. Heidelberg uniwrsitetinden gözlegçiler, gitdigiçe populýar ýagdaýa gelen akylly telefonlaryň zyýansyz bolandygyna bagly meseläni soraşdyrýandyklaryny dile getirýärler. Akylly telefona baglylyk, alymlar we lukmanlar arasynda, aýratyn hem çagalaryň hem bu enjamlar bilen has köp wagt geçirmäge başlamalary bilen şübhe oýandyrýar. 

Angliýada 5 we 16 ýaş arasyndaky 2.167 çagada geçirilen gözleglere görä 11 ýaşyna çenli 10 çagadan 9-nyň şahsy akylly telefony bar. Orta mekdep çagyndaky ýaşlaryň takmynan ählisinde telefon bar. Gözlegler, çagalaryň 57%-niň telefonlary bilen bilen ýatandyklaryny görkerýär-kä, çagalaryň 39%-i bolsa akylly telefonlary bolmazdan ýaşap bilmejekdiklerini aýdýar. 

Gözlegler, telefonlaryň çagalaryň durmuşyny nähili gözegçilere alandygyny görkezýärkä, telefona baglylygyň psihologik we saglyk maksatly täsirleriniň heniz hem doly düşünilmeýändigine şübhe döredýär. 

Alnan çeşme: https://www.dailymail.co.uk/sciencetech/article-8016779/Brains-people-addicted-smartphone-physically-change.html

https://www.webtekno.com/akilli-telefon-bagimlilik-uyusturucu-beyin-etkileri-arastirma-h86081.html