Arada daşary ýurtly bir gyz bilen tanyşdym. Gürleşip başladyk, gyz halaýan kinolarymy, okan kitaplarym, baryp gören ýerlerim hakda sorady. Ýöne welin hiç işim hakda soranok. Men türkmenlerde öwrenişdimdä, ilkinji soraga adyň kim? Soň ikinji soragam nirde işleýäň?
Aý ondan tutduk mundan tutduk, halaýan naharlarymyzdan gürleşdik, gyz henizem näme işde işleýäň diýip soranokda. Aý ahyry bolmady özüm soradym. Hemme zady soradyň, ýöne nirde näme bolup işleýanimi näme üçin soramadyň diýdim. Gyz hem: "Sen haýsy iş bilen meşgullanýandygyňy sorasam, sosial statusyňy näçeräk pul gazanýandygyňy hem soran ýaly bolaryn. Aýyp bolar. Men puluň ýa-da statusyňa gyzyklananym üçin däl-de, özüň hakda gyzyklananym üçin bu ýerde" diýdi
Şol gün kast sistemamyzyň bardygyna düşündim. "Baýam baýa berer, Hudaýam baýa" diýýän bir söz bar bilýän bolsaňyz. Şol dogry däl eken hemmäde berýän eken.Ýene bir gün daşary ýurtly ökde inžener daýy bilen tanyşdym. Görseň gaty köp taslamalary ýerine ýetiripdir, ýerasty geçelgeleri, howa menzilleri we ş.m.
Soňra ol daýy:
- Seň bilen ýaşdaşrak bir oglum bar.
+Olam inženermi?
-Ýok işçi, diwar örýän ussa.
+O nähili inženeriň oglam bir ussa bolarmy? Bizde bolanda, kakasy ony zor bilen inžener ederdi.
Daýyň gahary geldi "Näme üçin beýle diýýäň?! Oglum gaty gowy ussa. Zor bilen erbet inžener bolandan gowy ussa bolanynyň näme erbet tarapy bar" diýdi.
Daýy diýseň ogluna buýsanýar. Dogrusy utandym.
Utandym, sebäbi biz jemgyýet hökmünde şeýle. Şeýle ulaldyk, şeýle terbiýelendik.
Bizde kast sistemasy bar. İnženeriň ogly zerur bolsa zor bilen erbet inžener edilýär ýöne gowy ussa bolmagyna rugsat berilmeýär.