Elhenç sowuk boldy...Gar ýagýardy we garaňky düşere golaýlaberipdi. Ýylyň iň soňky gijesi, ýagny Täze ýyl agşamydy. Bu sowukda, garaňkylykda bir gyzjagaz kellesini açyp, aýakýalaňaç köçede ýöräp barýardy. Aslynda öýden çykanda tapoçka geýýärdi, ýöne peýdasyzdy! Aýaklary üçin gaty uludy, ejesiniň geýýän tapoçkalarydy. Olar şeýle bir uludy welin, gyzjagaz köçeden geçip barýarka, iki sany doly maşyn oňa tarap baranda, aýakgaplar aýagyndan sypyp, ýitirim boldy. Birini tapyp bilmedi, bir oglan beýlekisini alyp gaçdy we gaçyp barýarka, geljekde çagasy bolsa, tapoçkany bäbek ýatagy hökmünde ulanjakdygyny aýtdy.
![Şemçi gyz]()
Gyz köçeden aýakýalaňaç ýöräp barýardy, sowukdan gögeripdi. Köne çeleginde köp taze ýyl şemleri, uçgunjyklary bardy, käbirini elinde tutýardy. Günüň dowamynda hiç kim ýekeje şem hem satyn almady, hiç kim oňa bir teňňe hem bermedi. Garyp gyzjagaz garda gezip ýördi, aç we doňupdy. Boýnunyň arkasyndaky çelege düşen uzyn sary saçlaryna ýalpyldawuk gar ýagýardy, ýöne bu gözellik hakda pikirem edip bilmedi. Ähli penjirelerde yşyklar ýalpyldylar we köçelerde gowrulan gazyň ýakymly ysy bardy. "Şu gije Täze ýyl agşamy" -diýdi.Iki öýüň arasyndaky burçda oturdy. Kiçijik aýaklaryny epip ýylanmak isleýän şekilde gizläp oturdy, ýöne şonda-da beter sowuklap başlady. Şeýle-de bolsa, ýekeje şemi hem satmady. Bir teňňe hem gazanyp bilmänsoň, öýüne gitmäge het edip bilmedi. Kiçijik gyzjagaz kakasynyň gaharyny getirer öýdüp, barybir öý bu ýerdäki ýaly sowukla diýip kiçijik dodajyklaryny çala gymyldadyp ýuwaşja iç gepletdi. Öý diýilýän zat diňe üçekdi, uly deşikleri saman we eşikler bilen bekleseler-de, pyçak ýaly kesilen şemal öwüsýärdi. Ýekeje şem häzir nähili peýdaly bolardy! Gutudan birini alyp, diwara sürtüp, barmaklaryny gyzdyrsa gowy bolardy! Ahyrynda çydap bilmedi, bir şem aldy. Diwara sürtüldi, şem uçgun bilen ýakyldy! Ony eline alanda, şem gyzgyn ýagty alaw bilen ýakyldy. Bu geň yşykdy. Kiçijik gyza joraplar we zerler bilen bezelen ullakan demir peçiň öňünde oturan ýaly bolup başlady. Peç otlandy, yssydy! Kiçijik gyz hem gyzdyrmak isläp, aýaklaryny uzatdy. Şol pursatda alaw öçdi, peç birden ýitdi ... Gyz elinde ýanýan taýajyk bilen şol ýerde durdy.
![]()
Ýene bir şemi ýakdy, ýalyn ýalpyldy we alawyň diwary diwara uranda diwar týul ýaly aç-açan boldy. Kiçijik gyz indi otaga girip bilýärdi. Içinde ajaýyp nepis stoluň üstünde ajaýyp ak saçak, erik we alma bilen doldurylan bugly gowurma bardy. Soň bolsa has geň galdyryjy, ajaýyp bir waka bolup geçdi: gaz tabakdan bökdi we arkasyndaky pyçak bilen polda aýlanyp başlady. Ol garyp gyzyň duran ýerine göni gelýärdi. Şol pursatda şem öçdi, galyň, sowuk diwardan başga zat görünmeýärdi.
Kiçijik gyz başga bir şemi ýakdy. Indi ol ajaýyp Täze ýyl agajynyň aşagynda otyrdy. Bu agaç geçen ýyl Täze ýyl baýramçylygynda şol baý söwdagäriň öýünde aýna gapydan gören agajyndan has uly we bezeglidi. Ýaşyl şahalarynda ýüzlerçe jäjekler, dükanyň penjirelerindäki ýaly reňkli zatlar oňa seredýärdi. Kiçijik gyz ellerini howada galdyrdy, şol pursat şem gutardy.
Täze ýyl şemleriniň köpüsi asmana göterilýärdi we kiçijik gyz olaryň ýyldyzlara öwrülendigini görüp bilýärdi. Soň ýyldyzlaryň biri süýnüp, asmanda uzyn alaw çyzygyny galdyrdy.
"Indi kimdir biri ölýär!" diýip ýene gamly pyşyrdady, sebäbi özüne mähirli bolan, dünýesini täzelän garry enesi: “Her gezek ýyldyz süýneninde ölen adamyň ruhy asmana göterilýär!” diýýärdi.
Gyz başga bir şemi diwara urdy. Şem ýakylan badyna daş-töweregi yşyklandyryldy we şu ýagtylykda enesi şöhle saçýan, owadan ýüzi bilen peýda boldy.
"Garry ene!" diýip gygyrdy. "Meni ýanyňa al! Bilýärin, şem gutaran badyna ýyly peç, owadan gowrulan gaz we owadan bezelen täze ýyl agajy ýaly ýitirim bolarsyňyz!"Soň bolsa enesini goýbermek islemän, galan şemleriniň hemmesini yzly-yzyna ýakdy; Şemler şeýle bir ýanýardy welin, hemme zat gündiz ýaly ýagtyldy. Garry enesi hiç haçan beýle owadan görünmedi. Ol gyzjagazy gujaklady-da, ikisi ýagtylykda asmana göterildi. Sowuk, açlyk we gorky gyzjagazdan uzakdady, indi düýbünden başga durmuşdady.
Irden geçip barýanlar kiçijik gyzjagazyň jaýyň burçunda oturanyny gördüler. Gyzyl ýaňaklary we dodaklarynda ýylgyryş bilen, ýylyň soňky gijesinde gaty solak we çuw akdy. Täze ýylyň ilkinji säherinde kiçijik ruhy dünýäni terk etti, Ol ýaňy bir topar şem bilen otyrdy, hemmesi diýen ýaly ýanypdyr.
"Ol gyzmak, ýylanmak isläpdir!" diyip hemmeler aýtýardylar.Ýöne olar gyzjagazyň näderejede owadan zatlary, düýşleri görendigini hiç kim bilip bilmedi.
Ertekiniň awtory: Hans Kristian Andersen
Häzirki ýaşaýan dünýämiziň ýalanlaryndaky häzirki ýagdaýa yzygiderli baha bersek, görýän nokatlarym aşakdaky ýaly.Bir wagtlar bir gyzjagaz ýaşaýardy. Ol şem satýardy, ýönekeý şem satýan gyzdy we şonuň üçinem hiç kimiň ünsüni özüne çekmedi. Sebäbi uly adamlar geljekki dünýäniň gözelliklerini suratlandyrýarka muny ýatdan çykardylar. Töwerekdäkileriň biri, satuw seminarlarynda mahabat berip bilse ölmezdi diýdi. Ýene biri bir zat gürledi, okan bolsa kösenmezdi diýdiler. Hemmeler bir zat aýtdylar. Şeýle-de bolsa, ajaýyp geljegi arzuw edenleriň özleri hem arzuwlary ýaly ajaýypdy. Emma dokuň açdan habary hem ýokdy... Hiç kim oňa kiçijik ýagşylygy edip bilmejek derejede rehimsizdi... Her howly gyzjagazdan ýekeje şem satyn alan bolsady, hiç ýerleri kemelmezdi...
1
