Jüneÿit han.

Šamyrat Taganow / Jüneÿit han.

( powestden bôlek)

( Hojabaÿ aga Jûneÿit hanyñ kakasy.
Gurbanmámmet- Jûneÿit han)

-Bilśimiz ÿaly, Horezimiñ oÿunda Hywanyñ Širgazy han medresesi bilimiñ ojagy. Ôzem biziñ obamysdan taÿak atym ÿer. Magtymguly śahyr Garrygaladan gaÿdyp, Kemine sopy Saragtdan gelip, Hywa medresesinde okap bilim alypdyrlar. Olaryñ derejesini aÿtmagyñ size zerurlygy ÿok. Biz bolsa eñegmiziñ teÿindáki bilim ojagyndan peÿdalanyp bilmân elipden śermende bolup galdyk. Oglanlarmyzam okatmadyk, okatmaga gûÿjûmiz ÿetmán duranok. Heÿ, bolman oglanlaryñ birkisi okan bolanda biri bolmasa, beÿlekisi oba ymamlyk ederdi. Gowy okan ahun bolardy, pesirák okan molla bolardy. Beÿdip at mûnûp, il sôkûp dili dogalyny idáb-à ÿôrmezdik.
- Ÿogsam-da Hojabaÿ aga, ( Jûneÿit hanyñ kakasy) Gurbanmâmmet ( Jûneÿit han) alym hojanyñka gatnap okap ÿôren ÿalydy-la! - diÿip, uzynak gotur adam dillendi.
- Gurbanmámmet alym hojanyñka gatnadam, okamaga ukybam bardy, okap, ÿazyp òwrenibem barÿardy. O-da gôçûp gitdi. Soñ Gurbanmámmedem okaÿyn diÿmedi., menem belli bir zat aÿtmadym. Šeÿdibem galyberdi. Ÿakyndan bárem garry mirabyñ ÿanyna gatnan bolÿar.
- Garry mirabyñ tur- oturyna ÿarajak oglan gyt dál- le obamyzda. Ÿône Hywa gatnap okar ÿaly, hat- petekden gòzli bolsa, Gurbanmámmedi śol ÿola atarmagymyz gerek. Eger siz makul bilseñiz, hemmâmiz bileleśáge-de Gurbanmámmedi Hywa medresesine okuwa ibereliñ. Ôñem gôzû gara-çyra dûśen oglan, derrew sowat açar gider. Telpegmizi ôwûrmânkádem obamyz mollaly bolar- diÿip, çokga sakgal ôzûni teswirledi.
- Sakgaldaś okuwy ÿaśkañ okamaly.
- Gurbanmámmedem entek oglandyr-la Magtymguly hem Hywa gatnaÿarka, ter sakgally pyÿada eken.
- Gurbanmámmet okajak diÿse giç dál- le.
Hojabaÿ aga sakgalyny sypady:
- Gurbanmámmedi ôÿlendiràÿmek hyÿalymam bardy.
- Ôÿleneni hiç-le. Biziñ gyzygÿan zadymyz Gurbanmàmmetde ukyp bar, zehinli, dûśbi ÿigit. Hywa śáheri dâś ÿerde dàl, geler- gider durar. Alty- ÿedi ÿyl diÿeniñ hiç zat, há diÿmàn geçep gider.
- Setdar dogry aÿdÿar. Śu obada Gurbanmámmet ÿaly dûśûnjeli oglan ÿok. Baran ÿerinde-de baśyny carajak - diÿip, geñzew ÿigit taraś kepçe ÿaly eñegini gandala gyśartdy.
Hojabaÿ aga atyny uzak ÿeke çapmady. Maslahata gelenleriñ baśga matlaby B bardyram ôÿtmán, ylalaśyga geldi.
- Men- à Gurbanmàmmediñ okamagyna garśy dàl. Ÿône, ôzune-de geñeśip gôrûñ. Okajak Gurbanmámmet. Sizem aÿdyñ, menem diÿeÿin. Ÿône Gurbanmámmet okuwa gitmeli bolsa, gapdalyna ÿene birki oglan gośalyñ. ,,Ÿekelik Hudaÿa ÿagśy" diÿipdirler. Ÿoldaśly bolsa gowy bolar -diÿdi.
Oturanlaryñ baśy gôge ÿetdi. Iś bitiren adamlar uzak oturman turmak bilen boldular.

Gurbanmámmet Hywa medresesine okuwa gitdi. Ol medresá okuwa giren ÿyly- da oÿlendi. Gurbanmâmmet medresede iki- ûç ÿyllap yhlasy okady. Deñ- duś talyplaryndan zehinlidigini hem aÿan etdi. Oña sapak berÿán mollalaryn gowni ÿetÿàrdi. Gurbanmámmediñ gowy taraplary kôpdi. Ol ylaÿta- da ÿoldaślaryna wepalydy. Barly oglan ÿoldaślarynyñ ÿeter- ÿetmezine kômek berÿârdi. Ÿalan sôzlemeÿárdi, ÿalan sôzláni bolsa itden beter ÿigrenÿàrdi. Okanda- da, dynç alanda-da, naharlananda- da wagty hasaplydy. Kelç- kûlçi ÿokdy. Men- menlik satmagy, ôwûnmegi bilmeÿârdi. Ôzûni ôràn edepli, salykatly, ykjam alyp barÿardy. Kitaplary kôp okaÿardy. Sapaklaryna degiśli bolmadyk kitaplary-da okajak, biljek bolup haÿyr helákdi. Okuwda aÿdylÿan, diÿilÿánleri durśy bilen gulaga dônûp dinleyárdi.
Gurbanmámmet medresániñ golaÿjygyndaky hûjreleriñ birinde ÿaśaÿardy. Ol adamlaryñ hereketlerini ÿitilik bilen synlaÿardy. Onuñ ÿûregi kôp wagtdan bári bir zatlar syzyp ÿôrdi. Bir gije ÿatyrka gulagyna ses gelen ÿaly tisginip oÿandy. Gôwnûne bolmasa, daśarda bir çybśyldy eśidildi. Ol ilki ÿassykdan baśyny galdyrdy. Soñ ÿerinden turdy- da diñśirgendi. ,, Gijániñ bimahal çagy medresá girip ÿôren kim- kà?!"
Ogry- jûmrûmikâ? Mukaddes jaÿda ogry nàmiślesin" diÿip oÿurgandy. Pyśyrdy eśdilensoñ-a ÿûregine has- da howsala aralaśdy. ,,Dogrudanam ogra meñzeÿàr. Uly piriñ, ahunlatyñ dûśenÿàn halylaryna gôz gyzdyrÿarmykalkar, àteñenàletler? Sakçy uklap galaÿdymyka? diÿip, piśik basyśyny edip, ÿiwaśjadan ÿôràp medresàniñ iśiginden girdi. Medresàniñ tekjesindàki çyralar ÿanyk. Gôrse ôzûni okadÿan mollasy medresàniñ sûbsekeś gelini bilen gujaklaśyp, ôpûśip dur. Gurbanmàmmet bu ahwalaty dûÿśdûr ôÿtdi. Mukaddes saÿylÿan ÿerde beÿle wejeraçylygyñ bolup biljekdigini akylna sygdyryp bilmedi. Gijesi- gûndûzi onuñ bu ÿerde eśidÿàni din- iman, halallyk hakyndaky gûrrûñlerdi. Onuñ kalbyna howsala aralaśdy. 
,, Hut śu gûnem molla bize nika, maśgala, śerigat barada aÿdypdy. Binika zyna eden adamlar gôni dowzaha barmaly. Asyl śu duran mollamyzmyka biri?! Meniñ gôrÿànlerim molla lybasly arwah bilen sûbsekeś lybasly albassy bolaÿmasyn? Toba! Meniñ gôzlerim nàme gôrÿàr?" Gurbanmàmmet her nàme-de bolsa, bu ahwalatyñ duśyndan gôz ÿumup geçip biljek dàldi. Yns bolsa-da, jyns bolsa- da garpyśmakçydy. Ol hopugyp baryp, gujaklaśyp duranlaryñ alkymyna dykyldy.
- Tagsyr, bu nàme bokdugy? Bu edip duran iśiñizem śerigatyñ ÿoluna gabat gelÿàrmi? - diÿip, gorkusyny basmak ûçin gaty gepledi. Molla ,, Ogurlyk eden uÿalmaz, ûstûne gelen uÿalar" edip, ÿûzûne garany çekdi. 
- Heÿ- ÿ- ÿ, talyp jan, talyp jan, ,, Mollanyñ diÿenini et-de, edenini etme" diÿen nakyldan bihabar ekeniñ- ow- diÿip, Gurbanmámmediñ ÿûzûne ÿylgyryp seretdi.
Bu ÿylgyryś Gurbanmàmmediñ ynam sûtûnine dûÿbûnden palta urdy. Ol juda uly zadyny ÿitirendigini, baśynyñ aÿlanyp, ÿûreginiñ bulanÿandygyny duÿdy. Mollanyñ sôzûne náme jogap berjegini bilmàn gahary depesine çykan Gurbanmámmet hyrra yzyna ôwrûldi. Ol hûjresine dolanyp gelensoń ynjalmady. Kôp wagtlap, biline urulan ÿaly iki ÿana togalandy.
Yhlas bilen diñlenen dersler, okalan kitaplar, yslamyñ sarsmaz sûtûni...bularyñ hemnesi depesinden inip barÿana dôndi. ,, Wah, Allatagala maña bir garadan gaÿtmaz gûÿç- kuwwat berse, śu ÿurdyñ ygtyÿaryny hiç bolmasa birki ÿyl maña berseler, àrine dônûk orramsylaryñ, aÿalyna biwepa jalataÿlaryñ, ili çûrkàp ÿôren ogry- jûmrûleriñ, ejize ganymlaryñ hemmesini uçdantutma soñuna sogan ekerdim" - diÿip Gurbanmàmmet śol gijàni gôzûni ÿumman dik otiryp geçirdi. Ol indi bu ÿerde galyp biljek dàldi. Medirese-de, mollalary-da gôzûne ÿek gôrûnÿàrdi. Hemme zat hapysa, hemme zat yigrenjidi. 
Çaÿ- naharyñ ÿûzûne seredesi gelenokdy. Bu ÿeriniñ howasy-da demikdiriji, ÿûrekbulanjydy. Śunça ÿyllap uÿan, ynanan berjaÿ kylan paryzlarynyñ dûÿbi boś çykdy. Aÿak diràre daÿanç galmady. Dûÿpsiz ummanyñ gyrasynda ÿapyśalga ÿok. Ol ertesi hiç kime geñeśmàn, ÿoldaślaryna-da duÿdurman ôÿûne tarap ÿola dûśdi. Gurbanmàmet Hywadan gaÿdyp gelen soñ her kim her zat diÿdi. Biri ,, Gowy okansoñ derslerini tiz bitiripdir" diÿse, ÿene biri ,,Uruśyp gaÿdypdyrd-aÿt" diÿdi. ,, Okuwyna ÿene gitjekmiś" diÿenlerem tapyldy. Emma ol aÿdylanlsryñ hemnesi nàdogry bolup çykdy. Oba adamlary ony medresede okan hasabynda hormatladylar. Az wagtdanan Gurbanmàmmedi oba kazysy edip bellediler. Gurbanmàmmet oba kazysy bolansoñ, Gazabatdan Gûpjek molla diÿen kôneçàni oñat bilÿàn bir adamy obasyna gôçûrip getirdi. Ol molla oba ymamlyk edip baślady. 
Gurbanmàmet ,, Śerigat yzlasañ, gynama jany, hakykat yzlasañ ôldûr ÿylany" diÿilen, nakyly kôp gaÿtalaÿardy. Ol śerigatyñ ÿoluny dogry tutmagyñ ugrunda jan edÿàrdi. Ôzûne ÿûz tutup gelen adamlaryñ meselesini adalatly çôzûp bilmese, ôzûne kemlik bilÿàrdi. Mahlasy, oba, il Gurbanmàmmedi śol dôwûrde meselàni adalatly çôzmekde Horezmin oÿunda ÿeke-tàk kazy hasaplaÿardylar. Ol ôràn aladaçyl, bilesigeliji, dogruçylkygu jany- teni bilen sôÿÿàn adamdy.