Dmitriy İvan Mendeleyewin durmusyndan gysgaca maglumat


Masgalasyndaky 17 cagan in kicisi bolan Mendeleyiwin atasy Sibirya da gazetci bolup isleyardi.Kakasy bolsa bir lisseyin muduridi.Mendeleyiw ilkinji bilimini surgun edilen yyllarynda aldy.Kakasy olenden son ejesi ony has gowy okatmak ucin basga yurda gocup gitdi.Mendeleyew Sant Peterburk uniwersitetine okuwa girdi we gysga dowrun icinde otaydaky okuwcylaryn hemmesine ozuni tanatmagy basardy.We sol yyllarda uytge bir reaksiya gecirdi "Suw bn Alkagolyn" birlesmesi we tasirleri hakynda reaksiya gecirdi.Onun bul eden isi calt yayrady we Fransiya we Almanyadaky 1858 nji yyldaky Karlsryhe Himia Konfrensiyasyna gatnasmagyna sebap boldy.
Bul kanfrensiyada avagadro hipoteziyasy ustunde uly dawa doredipdi.Sonra ilkinji nebit guyusyny gormek ucin Pensilwaniyadaky nebit cykyan yerlerini gezdi.Orsyede geleninden sonra yany bir 32 yasyndady we Sankt Peterburg uniwersitetinde himiyada professyry boldy.We himiyadaky sol dowurde acylan elementleri ayratynlyklaryna gora tazeden jemledi we yzgyderligini duzdi.We sondan ugur alyp entak acylmadyk elementleri we ayratynlyklaryny acjakdygyny aytdy.

Uytge elementlerin barlygyny aydandan son taze elementleri acdy we periodiki tablitsan gornusi esasy uytgap baslady.Sondan son Mendeleyiw tanalyp baslandy.Periodik tablitsa Mendeleyewin acyslarynyn in esasylarynyn biridir.Mendeleyew acan acyslaryny edenislerini kitaba yazyardy sonra bul kitaplaryn sany 25 den gecdi.
Mendeleyew 70 sany akademiki we ylym adamlarynyn icinden in saylanyanydy.Ozuce on birinji hyzmaty acyslarydy ikinji hyzmaty bolsa mugallymcylygydy.
Mendeleyew syyasata hem gosulysyardy.Hokumet syyasata gosulysmazlygy ucin ona jeza bersede ol dinlanokdy we sey diyyardi "Egerde gosulysmaly dal bolsam men alymlygymy mugallymlygymy taslaryn yone sondada gosularyn" diyyardi.
Mendeleyew ilkinji periodiki tablitsany duzip baslanda entak yany bir 63 sany elementi bilinyardi.Mendeleyew yogalanyndan 1 yyl sonra tablitsadaky elementlerin sany 83 e cenli cykypdy.Mendeleyewin adyna yorite "Mendelewyum" atly element 1955 nji yylda Glenn Searburgyn bastutanlygyndaky Amerikaly fizika we himiya Alymlary 101 nomerli elemente ady berilipdi.
Kitaplarda yazylmayan maglumatlardan yene biri Mendeleyewin olumidir.Ol 1907 nji yylda oz Watany Moskwa denizin usti bilen gidip baryarka gamisi tolkunlara garsy durup bilman batyar sol helakcilide Dmitriy Iwan Mendeleyew yogalyar.

Sular yaly postlan yzy bolsynmy ya bolmasynmy??
Gecen gezegem soradym jogap bolmady yene soraydym
Suratdakam Mendeleyewin oz sahsy golydyr!

Halan bolsan👍 halamasan👎