Katýuşa 🎵 hakynda gysga hekaýa
1938-nji ýyla çenli, asyr bilen deň ýaşda, döredijilik karýerasyna dogduk mekany Smolensk sebitinde başlan zehinli şahyr Mihail Isakowskiý ýedi ýyl bäri Moskwada üstünlikli işleýär. Esasan oba temalaryna bagyşlanan goşgularyna esaslanan aýdymlar derrew bütin ýurtda meşhurlyk gazandy we ussat ýerine ýetirijiler tarapyndan hem-de höwesjeň çykyşlara gatnaşyjylar tarapyndan tutuş ýurt boýunça üstünlikli ýerine ýetirildi.
Mihail Wasilýewiç tekstleriniň döredilmegine örän jogapkärçilikli çemeleşdi we şonuň üçinem ýuwaş-ýuwaşdan işledi, muňa garamazdan, şahyr bir demde derýanyň kenaryna çykyp, söýgülisi hakda aýdym aýdýan Katýuşa atly bir gyz hakda iki söz ýazdy. Şeýle-de bolsa, Isakowskiý bu kompozisiýanyň hekaýa hekaýasyny nirä gönükdirmelidigini çözüp bilmänsoň, tekstiň düzümi haýallady. Şeýle-de bolsa, şahyr asylmady, ýöne duýdansyz ýene-de ýörite ylham alnanda, goşgyny has gowy wagta çenli yza süýşürdi.
Bu waka 1938-nji ýylyň başynda bolup geçdi, birnäçe aýdan soň, has dogrusy, aprel aýynda geljekki meşhur aýdym üçin diňe ykbaly bolan ýygnak geçirildi. "Prawda" gazetiniň edebiýat bölüminde şahyr Mihail Isakowskiý kompozitor Matweý Blanter bilen tanyşdy, ol diňe bir SSSR-iň döwlet jaz orkestriniň çeper ýolbaşçysy bolman, eýsem meşhur aýdymlaryň sazynyň awtory hökmünde özüni tanatdy.
Söhbetdeşlikde kompozitor meşhur şahyrdan aýdym ýazyp biljek we şoňa görä-de aýdym aýdyp biljek goşgularynyň bardygyny ýa-da ýokdugyny sorady. Şol wagt Mihail Wasilýewiç Katýuşa atly bir gyz hakda gutarylmadyk goşgularyny ýada saldy. Şahyrana tekstiň doly däldigini öňe sürmek bilen, kagyz ýüzüne ýazan sekiz setirini ýazyp, Blantere berdi. Kompozitor, dörtlügi okap, derrew adatdan daşary owazly intonasiýany duýdy, ýöne sazy düzüp, pikirine görä ünsi özüne çekýänçä, köp wariantlary başdan geçirdi. Bir aýdan soň, Blanter Isakowskini ýene gördi we duşuşandan soň şahyrana goşgulary üçin aýdym-sazyň ýazylandygyny we aýdymyň gowy bolandygyny habar berdi, şonuň üçin bu iş gutarmalydy, ýagny hökmanydy sözleri goşuň. Mihail Wasiliýewiç kompozisiýany gysga wagtda tamamlamagy wada berdi, ýöne beren wadasyny ýerine ýetirmedi we soňky tomus aýynda Krymda dynç aldy. Muňa garamazdan, Matweý Isakakowiç gaty tutanýerli boldy we Isakowskiniň nirededigini bilip, taalta şäherine geldi. Blanter şahyryň eserine Döwlet Jaz orkestriniň ilkinji konsertiniň programmasynda eýýäm yglan edilendigini we iki günüň möhletini kesgitläp, aýdymyň derrew tamamlanmalydygyny aýtdy.
Işinde basyş edilmegini we höweslendirilmegini halamaýan Mihail Wasiliýewiç üçin bu günler agyrdy, ýöne muňa garamazdan, bellenen kompozitora aýdymyň soňky aýatlarynyň soňy "Katýuşa" diýlip atlandyrylýan alty dürli okaldy. wagt. Matweý Isakakowiç, Katýuşanyň gyz Watany goraýan serhet gullugyna mähir bilen salam bermegi saýlap aldy. Japaneseapon samuraýlary Hasan kölüniň golaýynda yzygiderli prowokatiw görnüşleri gurap, Ispaniýa uruş odunda ýanýan watany duşmanlaryň hüjümlerinden goramak iň möhümdi, şonuň üçinem hatda liriki kompozisiýada-da geçip bilmedi.
Blanteriň wada berşi ýaly "Katýuşa" aýdymynyň ilkinji çykyşy, 1938-nji ýylyň noýabr aýynda Kärdeşler arkalaşygynyň sütün zalynda Wiktor Knuşewitskiniň alyp barýan Döwlet jaz orkestriniň ilkinji konsertinde bolup geçdi. Kompozisiýa ýigrimi iki ýaşly Walentina Batişewa tarapyndan şeýle bir joşgunly ýerine ýetirildi welin, tomaşaçylar tomaşaçylaryň el çarpyşmalarynda gark boldular, aýdymçydan bu aýdymy ýerine ýetirmek üçin aýdymçydan ýene üç gezek haýyş etdi.
"Katýuşanyň" ilkinji ýazgysy indiki ýyl, 1939-njy ýylda edildi we soňra çykarylan diskler uly isleg bilen satyldy. Netijede, kompozisiýa ýyldyrym çaltlygy bilen meşhurlyk gazandy we şäherlerde we obalarda, sahna meýdançalarynda we baýramçylyk maşgalalarynda aýdym aýdylýar.