2600 ýyl öň gömülen adam beýnisi sag şekilde tapyldy

2008-nji ýylda tapylan we üstünde 1 ýyl işler geçirilen 2600 ýyllyk adam beýnisiniň nähili ýagdaýda bu güne çenli sag galandygy heniz hem doly çözülmedi. Soňky işler bilen birlikde alymlar, gadymy beýni goraýan faktoryň gömülme usulyna esaslanýandygynyň bolup biljekdigini pikirlenýärler.

Ýakyn wagtda alynan netije, alymlary haýrana goýdu. Angliýada tapylan we gömülen güninden bäri sagatlygyndan hiç hili üýtgemedik bir adam beýnisi gözlegçileri yzygiderli pikirlendirdi.

Ýyllar hat-da asyrlar bilen jedelleşýän beýni, gözlegçileriň alan maglumatlaryna görä 2600 ýyl öň häzirki Angliýanyň Ýork şäheriniň çäginde gömülendigi bilindi. Beýni eýesiniň kelleçanagy 2008-de tapylyp, seredilmäge başlanyldy we kadaly ýagdaýda tiz çüýremäge başlaýan beýniniň sagat ýagdaýdadygy bilindi. Hat-da beýniniň joýalary, ýygyrtlary hem üýtgemän şu günümize ýetmegi başardy. 

Kelläniň kişiniň ölüminden sähel wagt soňra toýuna baý bolan topraga gömülendigi belli boldy. Häzirki wagt gözlegçiler beýniniň nähili ýagdaýda beýle şekilde 2600 ýyl boýunça saklanandygy bilmäge çalyşýar. Birnäçe molekulýar tehniki usul ulanan gözlegçiler, neýron we astrositleriň skleti hökmünde bilinen belok gurluşlarynyň bu gadymy beýnide kadaly ýagdaýdan has köp we ýygy ýerleşendigini anykladylar. Bir ýyl boýy edilen işler bilen birlikde agregatlaşan beloklaryň günümizdäki beloklardan has sagat gurluşa eýedigi bilindi. Ýagny, Royal Society Interface gazetinde gözlegçiler eden habaryna görä gadymy beýniniň ýumşak dokumalaryny goran, agregatlaşan gadymy belok agregatlary bolup biler.

Agregatlaşan beloklar, Alzheimer ýaly newrologik meseleleriň ýüze çykaryjysy diýlip bilinýär. Emma, gözleg topary, beýnide bu tipli ýagdaýlara meňzeş belok toparlaryna gabat gelmedi. Alymlar entegem nämäniň beloklary agregatlaşdyrýandygyny doly bilenoklar, ýöne beýle ýagdaý beýniniň gömülme şekiline esaslanýar diýip çaklaýarlar. 

Alnan çeşme: https://www.webtekno.com/2600-yillik-beyin-sapasaglam-bulundu-h83325.html