Gözlegçiler itiň ýaşyny adam ýaşyna öwürmek üçin täze formula tapdylar

Köplenç adamlar itleriň ýaşyna garşylykly gelen adam ýaşyny tapmak üçin itiň ýaşyny 7-ä köpeltýärler. Emma, Kaliforniýa uniwersitetinden toparlaýyn gözlegçilere görä bu usul takyk däl.

Cold Spring Harbor laboratoriýasy tarapyndan görkezilen täze gözegçilik işlerinde alymlar, itleriň ýaşlaryny adam ýaşy bilen deňeşdirmek üçin formula döretdiler. Adam ýaşy = 16* ln (natural logarifm) it ýaşy + 31

Bu hasaby ýerine ýetirmek üçin itiň ýaşyny kalkulýatora ýazyp “ln” düwmesine basmaly. Netijäni 16-a köpeldip onuň üstüne 31-i goşmak ýeterlik. Muňa görä 2 ýyl öň dogan it adam ýaşyna görä 42,  10 ýaşly it bolsa 67 ýaşyndaky adam bilen deň hasaplanýar.

Gözegçiler bu formulada esasan epigenetik mehanizme esaslanýar. Hem adamlar hem-de öýdeçi haýwanlar garradygyça DNK molekulalaryna, DNK-nyň özüni üýtgetmän DNK-nyň bir bölüminiň hereketlerini üýtgedýän metil topary goşulýar.

Netijede bu hereketleriň has işjeňleşmegi bilen birlikde DNK metilýasiýasiýasynyň adamlaryň ýaşyny ölçemek üçin ulanylýan bolmagydyr. Muňa epigenetik sagat diýilýär. Gözlegçiler bu hereketler bilen adamlaryň epigenetik sagady bilen itleriň epigenetik sagadyny deňeşdirmek üçin işleri alyp bardylar.

Munuň bilen birlikde gözlegde hünärmenler, itleriň 2 ýaşyna gelenlerinde (doglanyna 2 ýyl bolan) orta ýaşly hasaplanýandygyny, soňra bu ýaşdan geçenlerinde garramak başlanýandygyny aýdýarlar.Alymlaryň işde peýdalanan it sorty: Labrador Retrievers boldy. Bu it görnüşiniň saýlanylmagynyň sebäbi, ýeke-täk tohum bolmagy (arassa ganly)  we gözlegleri aňsatlaşdyrmagy.

Alnan çeşme: https://tr.euronews.com/2019/11/24/arastirma-kopek-yasini-insan-yasina-cevirmek-icin-yeni-formul-gelistirildi