Düýbinden ýalňyş bolan 5 bilim "Hakykaty"
1- Hiç zat ýagtylykdan has çalt gidip bilmez -ýalňyş!
Albert Eýnşteýnden bäri hiç zadyň ýagtylygyň tizliginden has çalt hereket etmeýändigini bilýäris - sekuntda takmynan 300,000 km. Şeýle-de bolsa, bu diňe boşlukda ýa-da boşluga meňzeýän ýerde bolup biler. Dogry şertlerde hatda goňşyňyzyň pyşbagasy hem ýagtylykdan tiz bolup biler. Hemme zat daşky gurşawa bagly.
Ýagtylyk aýna ýa-da suw arkaly şöhle saçanda, takmynan üçden birine haýallaýar. Entegem tutulmak üçin gaty çalt. Ýakynda alymlar hatda ýagtylygy düýbünden duruzyp, soňam goýbermegi başardylar. Dünýä standartlarynda bir barlaghana bar bolsa, hemme zat diýen ýaly ýagtylykdan has çalt hereket edip biler.

2-Sputnik kosmosda adam tarapyndan döredilen ilkinji zat - ýalňyş!
Sowet Soýuzy tarapyndan 1957-nji ýylyň 4-nji oktýabrynda başlanan Sputnik 1 dünýäni üýtgetdi. Orbitada ilkinji adam tarapyndan döredilen jisim hökmünde üç aýlap ýer ýüzünde aýlandy. Emma bu kosmosa ilkinji bolup ýetmedi. Öňki ýüzlerçe raketa belli çäkden has uzakda uçuryldy, ýöne uçuş derrew orbitada Ýere gaçdy. Bular Ikinji jahan urşunyň soňky ýyllarynda Angliýa, Fransiýa we Belgiýa weýran eden nemes V2 raketalarydy. Ýerleri basyp almak üçin gowy başlangyç däldi.
3-Aýna suwuklukdyr - ýalňyş!
Hemme zady bilýän dostuňyz bilen köne binanyň daşynda aýlansaňyz, sizi gadymy penjirelere görkezmegi unutmaň. Olar: "Aýnanyň düýbüniň näderejede galyňdygyny görýärsiňizmi?" Diýerler. Sebäbi aýna gaty däl, suwukdyr. Asyrlaryň dowamynda agyrlyk güýji aýnanyň aşak akmagyna sebäp boldy. Ynandyryjy görünýär, şeýlemi? Aslynda bu şäher rowaýaty. Köne aýna düýbünde has galyň, sebäbi şeýle edilendir. Ilkinji aýna önümçilik tehnologiýasy diňe dürli galyňlykda we aýdyňlykda ownuk aýnajyklar öndürip bilerdi. Bu kemçilikli panelleri düýbüne has agyr gyralary bilen ýerleşdirmegiň manysy bardy. Şonuň üçin köne penjireler düýbünde has galyň görünýär.
4- Balyklar ummandan çykan ilkinji haýwanlardy - Nädogry!
Çyzgylary hemmämiz gördük. Millionlarça ýyl ozal aýratyn batyrgaý balyk gysga wagtyň içinde gury ýere nädip gonmalydygyny öwrendi. Wagtyň geçmegi bilen görnüşler gury ýerde has uzak galyp başlady. Kem-kemden ilkibaşda amfibiýalary, soňra süýrenijileri, guşlary we süýdemdirijileri öndürmek üçin dermanlar öýkenlere öwrüldi. Soň bolsa biz. Emma bu batyr balyk hakyky ilkinji däldi. Ýer eýýäm mör-möjekleri, millipedleri, ösümlikleri we kömelekleri öz içine alýardy. Durmuşyň antroposentrik taryhynda bu hakykata köplenç üns berilmeýär.
5- Bedeniňiz doly özüňiziňki - ýalňyş!
Ine, siziň üçin tolgundyryjy pikir. Bedeniňizdäki öýjükleriň ýarysyna golaýy adam däl. Gödek agentler bakteriýalar, kömelekler we arhaýa. Bedeniňiz bu kiçijik hüjümçilerden doly. 500-den 1000-e çenli görnüş bukjalaryňyzda, kanallaryňyzda, gulaklaryňyzda we otaglaryňyzda höwürtge gurdy.
Hatda adam öýjükleriňizem doly özüňiziňki däl. Eneleriň köpüsi mikrohimerizm diýlip atlandyrylýan prosesde çagalaryndan öýjük alýarlar. (
mikrohimerizm adama degişli az sanly öýjükler) Bu öýjükler enäniň tebigy öýjükleri bilen bilelikde işleýär we bölünýär, ýöne
genetiki taýdan tapawutlanýar. Şeýle galyndylar has köp bäbeklere, hatda indiki nesle-de geçip biler. Garry eneňiň öýjükleri garnyňyzda aýlanyp bilýär; daýyňyzyň tentür-i dalakda saklanyp bilner.
(tentür: alkogolyň bir ýa-da birnäçe ösümlige eremeginiň netijesinde alnan suwuk derman)Taýýarlan: Dawut Seýitjanow.
1
