Şweýsariýaly alymlar garaňkyda ýalpyldyan hakyky syçan öndürdiler
Şweýsariýaly alymlar öýjükli işjeňligi has gowy öwrenmek üçin garaňkyda yalpyldayan syçan öndürdiler. Gözlegler, mitokondriýanyň işini düşündirmegi maksat edinýär.
Alymlaryň gözleglerinde wagtal-wagtal örän gyzykly usullary ulanýandyklaryna şaýat bolýarys. Bu gözleglere täzesini goşmak bilen Şweýsariýaly alymlar garaňkylykda ýalpyldayan syçanyny öwürdiler.
Gözlegçiler mitokondriýanyň syrlaryny açmak üçin laboratoriýa syçanjygyny garaňkyda yalpyldayan hala öwürdiler. Şeýlelik bilen, öýjükli gurluşlaryň nähili işlejekdigi ýüze çykarylar we täze ylmy açyşlar mümkin bolar.
Aslynda, ylmy gözleglerde biologiki gurluşlary ýa-da syçanlary ýagtylandyrmak seýrek däl. Şweýsariýanyň “Ecole Politechnique Fédérale de Lozanna” (EPFL) çemeleşmesi bilen tapawutlanýar. Bu usulda janly-jandarlaryň ýalpyldawuklary, kebelekleriň parlaklygy ýaly ýerine ýetirilýär.
Mitokondriýa, birnäçe ýyl bäri biologiýa sapaklarynda aýdylyşy ýaly öýjükleriň energiýa çeşmesidir. Kislorod we ýokumly maddalary alýar we olary Adenozin Trifosfata (ATP) öwürýär. ATP-iň kömegi bilen energiýa transportyny amala aşyrýarys we metabolik işlerimizi ýerine ýetirip bileris. Wagtyň geçmegi bilen mitokondriýanyň işjeňligi azalýar we saklanýar. Gözlegçiler hem munuň sebäbini anyklamaga synanyşýarlar.
Mitokondriýanyň içindäki we daşyndaky elektrik toklary käbir molekulalaryň geçmegi üçin amatly şert döredýär we derwezeban hökmünde çykyş edýär. EPFL alymlary belli kesel reaksiýalary bolan bu gurluşlaryň nähili işleýändigini gördüler.
Yalpyldawuklar mitokondriýanyň syryny açar
Gözlegiň başlygy Elena Goun, lýusiferaza diýilýän maddany ulanyp genetiki taýdan üýtgedilen syçanlary aldy. Lusiferin atly başga bir madda bilen reaksiýa bereninde, bu madda çybynlary ýalpyldadýar.
Tapyndylara görä, mitokondrial membrananyň potensialy mitokondrial funksiýalaryň ähliumumy saýlama ölçegine öwrülýär. Bu gurluşyň Alsgeýmer we Parkinson ýaly dürli kesellerde möhüm rol oýnaýandygy mälimdir. Ageaş bilen azalýandygy mälim bolan bu potensialyň üýtgemegi we janly öýjüklerdäki mitohondriýa barlaglary bu gözleg bilen ilkinji gezek şekillendirildi.
Çeşme:
https://www.syfy.com/syfywire/scientists-create-glowing-mice-to-study-cellular-function
Ýakynda baýrakly ýaryş bar, habarly bolmak üçin uzaklaşma !
