Dowamy (2)...

Patyşa bolsa, gyz bilen tüni-gün keýpi-sapa we aýşy-eşrete meşgul bolup, raýatyň hal-ahwalyndan, goşunyň düzgün-tertibinden we goşunbaşynyň mekir-hilesinden gapyl galdy. Şeýlelikde, duşman pursat tapyp, patyşanyň ili elinden çykdy. Goşunbaşy uly serkerdeleri çagyryp, mejlis gurdy hem-de:
– Size bir sözüm bar, ony ýaşyryn saklamalysyňyz we bu syry hiç kime aýan etmeli dälsiňiz – diýdi.
Serkerdeler ýüzlerini ýere goýup:
– Siziň buýrugyňyzdan daşary gadam urmagy ýa-da siziň islemedik ýeriňizde görünmegi Alla görkezmäwersin. Çünki munça ýagşylygyň ählisini diňe sizden görendiris. Biz sizi patyşa diýip bilýäris – diýdiler.
Goşunbaşy olardan bu sözi eşidende:
– Siz özüňiz bilýärsiňiz, uşbu iliň (eýligiň) zähmetini we derdi-belasyny biz çekýäris. Tikenini giderip, gül dikdik. Emma rahatyny patyşa görýär hem gülüni ol tirýär. Bu welaýaty her hili çäreler bilen men eýeläpdim. Gördüňiz, ahyrynda maňa nämeler etdi. Ýüzümiň suwun ýere döküp, at-abraýym ýere çaldy. Halk arasynda meni şermisar eýledi. Indi siziň bilen nämeler etjegi belli däldir – diýip, gözünden ýaşyny rowan eýledi.
Goşunbaşylar, begler muny eşidenlerinde, bary birden agyz açyp, dil ýaryp:
– Biz ençe wagtdan bäri bu işe çäre tapman, gussa deňzine gark bolup ýörendiris. Indi wagt boldy, jäht edip, bu patyşany ýer astyna sokalyň – diýdiler.
Goşunbaşy şobada hazynasyny açyp, olara halatlar bagyşlady. Soňra patyşadan ýüz dönderip, oňa garşy goşun çekip ýöriş etdi. Patyşa muny eşidip, gussa deňzine gark boldy. Öňküler: «Şöhwet keýpi bir pursat, gaýgy-gamy has uzak» ýa-da: «Eý, niçe adam ogly şöhwet odundan uzak gama düşendir» diýip, ne ýagşy aýdypdyrlar.
Patyşa bu işi düzedip bilmejegini we çarhypelegiň döwlet täjini gaýry bir kişiniň başyna geýdirjegini bilensoň haýran galyp, köşgüne girdi. Soňra goşunbaşynyň gyzyna garap:
– Eý, janymyň jany! Uşbu pitne seniň yşkyň belasyndan gopdy. Indi näme ederis, munuň çäresi nedir?! Çarhypelek ýüzüni çytar, kimi inderer, kimi agdarar. Bu işiň soňy düzeler diýip, hiç hili umyt etmeýärin – diýdi.
Goşunbaşynyň gyzy:
– Eger beýle bolsa, onda maslahat şeýle: Il-welaýaty terk edip, bir patyşanyň saýasyna penalanalyň. Çünki: «Güýji ýetmedik ýerden gaçmak pygamberleriň ýörelgelerindendir» diýipdirler – diýdi.
Bu patyşanyň köşgünde bir gizlin gapy bardy. Ol sähra garşy açylýardy. Olar şol gapyny açyp, biraz baýlyk alyp, ata mündüler. Ýolsuz ýerlere we aňyrsy-bärsi görünmeýän uzak sähralara düşdüler. Ajaplaryň ajaby hem şudur: Bu gorkudyr howp arasynda, bu mähnetdir muşakgat içinde ýaňky gyzyň burgusy tutýar. Çünki ol ýüklüdi. Onuň burgusy has güýçlenýär. Bu ýerde ne iş buýrara garabaş bar, ne aladasyny edere eneke (göbegene) bar, ne-de gussasyz iýip-içere aş-suw bar. Biçäre bolup galansoň, atyndan düşüp, toprak üstüne süýnüp, bir daşa söenýär. Içinden oglan agyrysy, yzyndan jan gorkusy birleşip, gözlerinden hasrat ýaşy akýardy. Patyşa ony görüp, atyndan aşak indi. Gyzyň başyny dyzynyň üstüne alyp:
– Gaýrat, etgil, gideliň – diýdi.
Onda aýaly:
– Eý, janym! Eger güýjüm ýetsedi, başymy elime alyp, ölüme razylyk bermezdim. Seniň başyňdan bir gyl egsilenden, men kibi ýüz müň garabaş seniň ýoluňda pida bolsun – diýdi.
Onda patyşa:
– Eý, janymyň jany! Patyşalyk we mülk-u malymyň bary sensiň. Olary seniň üçin terk etdim. Seni nädip terk edeýin?! Taňrynyň takdyryna boýun bereliň, başymyza her näme gelse, hoşlukda kabul edeli – diýdi.

Dowamy bar...