Gyzykly maglumatlar, düýşler hakda eşidip geň galarsyňyz.  

1953-nji ýylda Çikago uniwersitetinden Nataniel Kleitman we Ugewgen Aserinskiý uky ylmynyň üstünde işlediler. Gözleglerinde, mowzuklaryň uky wagtynda we göz süzülmelerinden soň REM ukusyna geçendigini gördüler.

Düýş görýän döwrümiz bolan REM ukusy wagtynda düýş görmegimiziň sebäbi entek belli däl bolsa-da, REM-iň tebigaty, mazmuny we fiziologiýasy baradaky bilimlerimiz günsaýyn artýar.

Düýşler hakda gyzykly maglumatlar;

1. Biziň hemmämiz düýş görýäris



2015-nji ýylda geçirilen gözlegde, düýş görmeýändiklerini aýdýan adamlaryň aslynda düýşlerini ýada salyp bilmeýändiklerine düşünildi. Şonuň üçin hemmämiz düýş görýäris, ýadyňyza düşmese-de. Şeýle-de bolsa, 2014-nji ýylda geçirilen gözlegde düýşleri ýada salmagyň käbir newrologiki esaslarynyň bardygy aýan edildi. Gözlegde düýş görmeýändiklerini aýdan adamlaryň REM ukusyndan birneme tapawutlydygy ýüze çykdy.

2. Ak we gara telewizora tomaşa edeniňizde, düýsleriňiz ak we gara bolup biler

1942-nji ýylda geçirilen gözlegde 277 barlagyň 71% -iniň düýşleriniň köpüsiniň ak-gara reňkde bolandygyna we reňkli düýşleri ýygy-ýygydan görmeýändiklerine düşünildi.

Şol bir barlag 2001-nji ýylda gaýtalananda, gatnaşyjylaryň diňe 18% -i ak-gara düýşleriniň bardygyny aýtdylar. 2008-nji ýylda käbir gözlegçileriň näme üçin çal reňkde düýş görýändiklerini anyklamaga synanyşan iňlis gözlegçileri, şol adamlaryň ak-gara filmlere tomaşa edýändikleri barada netijä geldiler.

3. REM düýşleri has agressiw



Adamlar REM ukusynyň daşynda-da düýş görýärler. Geçirilen gözleglerde, dostlukly gatnaşyklaryň REM tapgyryndan başga düýşlerde has köp bolandygyna garamazdan, REM tapgyrynda agressiýanyň köpelendigi aýan edildi.

4. Ýarag ulanýan adamlar zorlukly düýşlere ýykgyn edýärler

Zorluga hakyky durmuşda täsir etmek aň-düşünjä syzyp biler. Gözleg, “Call of Duty” we beýleki zorlukly oýun endikleri bar bolanlar Kanadanyň esgerleri bilen deňeşdirildi. Esgerleriň oýun endiklilerinden has köp zorlukly düýş görýändikleri aýan boldy.

5. Zenanlar erkeklerden has köp düýş görýärler

Gözlegde, bu ýagdaýyň 10 ýaşynda başlanýandygy anyklandy. Bu ýagdaýyň sebäpleri hökmünde; Zenanlaryň düýşleri ýatda has gowy saklaýandygy we düýş görmek bilen utgaşýan ýokary neýrotiki derejeleri görkezmegiň ýygylygynyň has ýokarydygyny aýdyp bolar.

Esasanam giç agşama çenli uklamaýan zenanlar has köp gorkunç düýş görýär. (Newrotik bozulma, howpsyzlyk, alada, rahatsyzlyk, ýigrenç, ünsi ýetmezçilik, meýilleşdirmezlik ýaly alamatlar bilen ýüze çykýan emosional näsazlykdyr.)

6. Göwreli aýallar geň düýşleri has köp görýärler



Göwreli aýallaryň, esasanam göwreliligiň soňky aýynda göwreli däl aýallar bilen deňeşdirilende has köp geň düýş görýändigi ýüze çykdy. Göwreliligiň soňky döwürlerinde ukynyň hiliniň pesligi sebäpli geň düýş derejesi ýokarlanýar öýdülýär.

7. Düýş görýän adamyň görýän zadyna syn edip bileris

Ylmy fantastika ýaly bolup görünýän bu maglumatlar, 2013-nji ýylda alymlaryň fMRI (funksional magnit-rezonans tomografiýasy) kömegi bilen düýşlerinde görüp biljek zatlaryny görüp bolýandygyny subut edilende ýüze çykdy.

Biz uklasagam ýa-da uklamasagam, beýnimiziň işjeňlik usullary şol bir akyl şekillerine gabat gelýär. Başga bir söz bilen aýdylanda, bir adam gyzyl almany arzuw edýän bolsa, düýşlerinde "gyzyl" fantaziýasyna girenlerinde şol bir gyzyl reňk hereket edýär.

 8. Hoşboý ys düýşlerimizi şekillendirýär

2008-nji ýylda geçirilen gözlegde; düýşlerimiziň emosional keýpine täsir edýän yslar tapyldy. Nemes gözlegçileri gatnaşyjylaryň käbirini çüýrük ýumurtganyň ysyny almana mejbur etdiler.

Çüýrük ýumurtgalaryň ysyna duçar bolan adamlar has negatiw düýşler görýärdiler, hoşboý yslara duçar bolan adamlar bolsa has süýji düýşler görýändiklerini aýtdylar.

Ýazan: Dawut Seýitjanow.